Қазіргі заманда экология – жаһандық күн тәртібіндегі ең өткір мәселелердің бірі. Әлемдік климаттың өзгеруі, орман алқаптарының жойылуы, су ресурстарының сарқылуы мен ауа сапасының нашарлауы адамзаттың болашағына қауіп төндіріп отыр. Қазақстан үшін де бұл проблема өзекті. Осыған орай қолға алынған «Таза Қазақстан» экологиялық акциясы ел азаматтарының табиғатқа деген жауапкершілігін арттыруға және қоршаған ортаны таза ұстауға үндейді, деп хабарлайды bairak.kz.
«Таза Қазақстан» – бұл жай ғана сенбілік емес, бұл – халықтың экологиялық санасын арттыруға бағытталған ұлттық деңгейдегі қозғалыс. Оның басты мақсаты – қоғамдық орындарды, ормандарды, өзен-көлдер жағалауын қоқыстан тазарту ғана емес, сонымен қатар қоршаған ортаға ұқыпты қараудың мәдениетін қалыптастыру.
Бұл акция бірнеше бағытты қамтиды:
- Көпшілікпен сенбіліктер ұйымдастыру;
- Қалдықтарды сұрыптау және қайта өңдеу мәдениетін насихаттау;
- Табиғат қорғау шараларына еріктілерді тарту;
- Білім беру ұйымдарында экологиялық тәрбие жүргізу.
Бұл бастаманың қажеттілігі неде?
Қазақстанның әр аймағында экологиялық ахуал әртүрлі. Мысалы, Атырау мен Маңғыстау өңірлерінде мұнай өндірісінің қалдықтары экожүйеге кері әсер етсе, Алматы мен Шымкент сияқты ірі қалаларда ауа сапасының нашарлауы өзекті мәселе. Сонымен қатар, елімізде тұрмыстық қалдықтардың 90%-ға жуығы сұрыпталмай, полигондарға жөнелтіледі. Бұл ресурстарды ысырап етумен қатар, қоршаған ортаға да зиян келтіреді.
Мұндай жағдайда қоғамның әр мүшесі – азамат, кәсіпкер, оқушы – табиғатқа деген көзқарасын өзгертіп, экологиялық мәдениетті игеруі тиіс. «Таза Қазақстан» осындай өзгеріске бастама бола алады.
Халықтың белсенділігі және азаматтық жауапкершілік
Соңғы жылдары еріктілер саны артып, жастар экология тақырыбына белсене араласуда. Бұл қуантатын үрдіс. Мәселен, көптеген мектептер мен ЖОО-ларда «Жасыл патруль» клубтары құрылып, олар үнемі табиғатты қорғау шараларын ұйымдастырып келеді.
Әлеуметтік желілер де бұл қозғалысты қолдауда үлкен рөл атқаруда – азаматтар «#ТазаҚазақстан» хэштегімен өз үлестерін көрсетіп, басқаларды шабыттандыруда. Бұл – экологиялық сананың қоғамдық деңгейде өскенінің белгісі.
Болашаққа бағыт: тұрақты даму мен жасыл экономика
Қазақстанның 2060 жылға дейінгі көміртегі бейтараптығына қол жеткізу мақсатындағы жол картасы бар. Бұл бағытта жасалып жатқан шаралардың сәтті жүзеге асуы – әрбір азаматтың белсенділігіне тікелей байланысты. «Таза Қазақстан» акциясы осы ұзақ мерзімді мақсаттарға жетудің алғашқы және маңызды қадамы бола алады.
Сондай-ақ, бизнес пен үкіметтік емес ұйымдардың да белсенді қатысуы маңызды. Қайта өңдеу зауыттарын көбейту, пластик қолдануды азайту, экотуризмді дамыту сияқты бағыттар – ел дамуына оң әсер етеді.
Астана қаласындағы жағдай қалай болып жатыр?
Осы ретте елордамыз Астана қаласында қандай жұмыстар атқарылып жатқанына тоқталып өткенді жөн көрдік.
- Атмосфералық ауаның ластануы
Астана қаласы еліміздегі ең лас қалалардың қатарында. 2023 жылы қалада атмосфералық ауаға ластаушы заттардың жалпы шығарындылары 46,4 мың тоннаны құрады. Бұл көрсеткіш 2022 жылмен салыстырғанда 11,3% төмендегенімен, әлі де жоғары деңгейде қалып отыр. Ластаушы заттардың негізгі көздері – автокөліктер мен өнеркәсіптік кәсіпорындар. Қалада 2024 жылы 320 мың автокөлік тіркелген, оның 50%-ы 10 жылдан асқан көліктер. Сонымен қатар, Еуро 4 және 5 экологиялық стандарттарына сәйкес келетін көліктердің саны 90 мыңнан аспайды, бұл жалпы тіркелген көліктердің 28%-ын құрайды.
- Қалдықтарды басқару және қайта өңдеу
Қалдықтарды басқару жүйесі бойынша да бірқатар жетістіктер бар. 2022 жылы елордада қатты тұрмыстық қалдықтардың 75,2%-ы қайта өңделген. Бұл ретте сұрыпталған қалдықтардың 17%-ы қайта өңдеуге жіберілді. Қала тұрғындарын қалдықтарды бөлек жинауға ынталандыру мақсатында 926,3 мың адамға арналған контейнерлер орнатылған, бұл қала халқының 68,6%-ын қамтиды.
- Жасыл белдеу және көгалдандыру
Қала айналасында жасыл белдеу құру жұмыстары жалғасуда. Бүгінгі таңда оның ауданы 90 мың гектардан асады. Алдағы екі жылда 5,8 мың гектар алқапқа орман дақылдарын отырғызу жоспарлануда. Сонымен қатар, 2023 жылы елордада 1 миллион ағаш пен бұта отырғызылған. Бұл шаралар қала экологиясын жақсартуға және тұрғындардың өмір сапасын арттыруға бағытталған.
- Су ресурстарының ластануы
Су ресурстарының ластануы да маңызды мәселе болып отыр. Қала әкімдігі орталықтандырылған кәріз жүйесіне қосылмаған абоненттерді анықтап, оларды қосу бойынша жұмыстар жүргізуде. Сондай-ақ, нөсер ағындарының коллекторына рұқсатсыз ағызуды болдырмау үшін бақылау шаралары күшейтілуде.
Бек Төлеуов
Фото: gov.kz